Đảng bộ huyện Mường Khương đẩy mạnh công tác lãnh đạo trong việc phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số
Thực hiện Chỉ thị số 33-CT/TU ngày 30/10/2017 của Tỉnh ủy Lào Cai về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Để việc triển khai thực hiện Chỉ thị một cách thiết thực và hiệu quả Huyện ủy Mường Khương đã ban hành Nghị quyết số 06-NQ/HU ngày 02/01/2018 của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong việc phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn huyện Mường Khương, giai đoạn 2017-2020; Kế hoạch số 199 - KH/HU ngày 11/1/2018 của Huyện ủy về triển khai, quán triệt, thực hiện Chỉ thị số 33-CT/TU của Tỉnh ủy. Để tăng cường công tác phối hợp triển khai hiệu quả, UBND huyện đã ban hành Quyết định số 1132/QĐ-UBND ngày 19/5/2017 về việc thành lập Ban chỉ đạo và Quyết định số 655/QĐ-UBND ngày 04/03/2019 về kiện toàn BCĐ thực hiện Đề án “giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016-2020” trên địa bàn huyện Mường Khương. Trên cơ sở Kế hoạch số 12/KH-UBND ngày 11/1/2018 của UBND tỉnh Lào Cai về việc triển khai Quyết định số 498/QĐ-TTg ngày 14/4/2015, Ủy ban nhân dân huyện cũng đã xây dựng Kế hoạch số 29/KH-UBND ngày 31/01/2018 về việc triển khai, thực hiện Quyết định số 498/QĐ-TTg ngày 14/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ và văn bản số 495/UBND-VX, ngày 21/3/2018 về việc tăng cường công tác quản lý, ngăn chặn tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Đồng thời chỉ đạo các ngành chức năng của huyện và UBND các xã, thị trấn triển khai có hiệu quả Đề án giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2015-2025 theo Quyết định và Chỉ thị số 33 - CT/TU ngày 30/10/2017 của Tỉnh ủy Lào Cai.
Theo đó, UBND huyện chỉ đạo các cơ quan, đơn vị phối hợp Ban chỉ đạo kiểm tra, rà soát tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn và trong đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng thời tổ chức tuyên truyền lồng gắn các nội dung về Luật hôn nhân và gia đình, Luật phòng chống bạo lực gia đình, tác hại và hệ lụy của hôn nhân cận huyết thống... tại các hội nghị tuyên truyền của huyện, hội nghị tuyên vận tại các xã...Năm 2018, Ban chỉ đạo huyện đã lựa chọn thôn Tả Lủ, xã Tả Ngài Chồ làm điểm triển khai thực hiện Đề án. Trên cơ sở chỉ đạo, UBND các xã, thị trấn đã thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Đề án giai đoạn 2017-2020, hàng năm lựa chọn từ 1 đến 2 thôn làm điểm và có trách nhiệm phối hợp với các ngành, thành viên Ban chỉ đạo huyện và các đơn vị có liên quan triển khai thực hiện tốt các nội dung của kế hoạch. Thường xuyên nắm tình hình hôn nhân và gia đình tại cơ sở, kịp thời ngăn ngừa và xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình, nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thồng trên địa bàn. Hằng tháng, đánh giá chỉ đạo nội dung lồng ghép với các hội nghi, giao ban định kỳ và các hội nghị trực tuyến với các xã. Mở 03 hội nghị tuyên truyền với 425 lượt người là người có uy tín, Bí thư chi bộ và trưởng thôn tham gia; tổ chức mở lớp tại các xã, thị trấn được 18 hội nghị với 1.865 lượt người tham gia, do vậy việc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống có những chuyển biến tích cực và đạt được những kết quả nhất định: Trong năm 2016 tổng số cặp kết hôn 588 cặp, số cặp tảo hôn 132 cặp, chiếm 22,44%; số người tảo hôn 214 người. Năm 2017 tổng số cặp kết hôn 477 cặp, số cặp tảo hôn là 38 cặp, chiếm 7,96% số người tảo hôn là 54 người, giảm so với năm 2016 là 160 người. Năm 2018 tổng số cặp tảo hôn là 16 cặp, giảm được 22 cặp, chỉ tiêu phấn đấu giảm tỷ lệ tảo hôn năm 2018 là 21,88%/năm theo Chỉ thị 33-CT/TU, giảm được 59,33% vượt 37,42% KH.
Đồng thời Huyện ủy, UBND huyện đã chỉ đạo các xã, thị trấn thành lập Ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch triển khai theo giai đoạn và từng năm; thông báo phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên phụ trách hoạt động, định kỳ báo cáo đánh giá kết quả theo quy định. Chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, đặc biệt là tác hại, hệ lụy, ngăn chặn việc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, được các ban, ngành, đoàn thể tuyên truyền rộng rãi tại các buổi họp, sinh hoạt thôn; các đoàn thể thôn, già làng, trưởng bản, trưởng các dòng họ, người có uy tín được huy động tham gia tuyên truyền, vận động ngay từ trong mỗi gia đình, trong dòng họ, thôn....đặc biệt là các hộ gia đình có con em có nguy cơ tảo hôn, có định hướng giáo dục, động viên; đưa các nội dung tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vào các hương ước thôn và không xét gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa đối với những nơi vi phạm. Vì vậy tình trạng tảo hôn hàng năm giảm dần, 100% các xã không có hôn nhân cận huyết thống.
Công tác tuyên truyền chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại các trường học được Nhà trường và các đơn vị liên quan đưa vào các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, hoạt động ngoại khóa trong các trường THCS, trường bán trú TH & THCS, THPT, đồng thời các trường phối hợp với chính quyền địa phương trực tiếp tuyên truyền, vận động đến các hộ có con em nguy cơ tảo hôn, động viên học sinh ra lớp và từ bỏ ý định tảo hôn.
Hàng năm, Ban chỉ đạo mỗi xã, thị trấn lựa chọn từ 1 đến 2 thôn triển khai mô hình thí điểm thực hiện Đề án tại các thôn có đông đồng bào dân tộc thiểu số, có tỷ lệ hoặc nguy cơ tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Định kỳ tổ chức đánh giá sơ tổng kết từ thôn bản, rút kinh nghiệm triển khai theo những năm tiếp theo...Qua đánh giá 16/16 mô hình điểm tại các xã, thị trấn hoạt động đem lại hiệu quả thiết thực, nâng cao nhận thức trong các dòng họ, cộng đồng dân cư, dân tộc thiểu số ...góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực trong đồng bào. Quản lý chặt chẽ hộ khẩu đối với người chưa đủ tuổi kết hôn; các xã, thị trấn phối hợp chặt chẽ trong việc giải quyết các cặp tảo hôn, vận động đi khai sinh cho trẻ em sinh ra ngoài dã thú theo quy định của pháp luật đảm bảo quyền lợi cho trẻ em.
Qua hơn 01 năm triển khai thực hiện Chỉ thị số 33-CT/TU ngày 30/10/2017 của Tỉnh ủy, cấp ủy, chính quyền địa phương đã triển khai một cách nghiêm túc, ban hành các văn bản phối hợp, chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể huyện, chính quyền các địa phương thành lập Ban chỉ đạo (100% các xã thành lập Ban chỉ đạo); chỉ đạo phân công cán bộ phụ trách các thôn, tổ dân phố để vào cuộc. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về tác hại và hậu quả của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, Luật hôn nhân và gia đình...đã đạt được kết quả nhất định, tỷ lệ tảo hôn giảm dần theo các năm, năm 2018 giảm 59% so với cùng kỳ năm 2016; Ban chỉ đạo huyện duy trì tốt công tác tuyên truyền, nắm tình hình, đánh giá sơ, tổng kết góp phần làm thay đổi nhận thức trong đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện không có hôn nhân cận huyết thống.
Để tiếp tục thực hiện tốt Chỉ thị số 33-CT/TU ngày 30/10/2017 của Tỉnh ủy, cấp ủy, chính quyền huyện Mường Khương cần thực hiện tốt một số nội dung:
Tiếp tục quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các nội dung Chỉ thị số 33-CT/TU, ngày 30/10/2017 của Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Công tác tuyên truyền phải kiên trì, thường xuyên cần sự phối hợp của các phòng, ban, MTTQ, các đoàn thể huyện. Chỉ đạo các xã lựa chọn những phong tục tập quán còn lạc hậu để tổ chức triển khai đến người dân, triển khai diện rộng, phù hợp với từng dân tộc.
Tăng cường nắm chắc tình hình cơ sở, phát hiện kịp thời các trường hợp có dấu hiệu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống để tổ chức tuyên truyền, vận động ngăn chặn; đồng thời xử lý kiên quyết những cán bộ, đảng viên và nhân dân vi phạm luật hôn nhân gia đình theo đúng quy định của pháp luật.
Tác giả: Hà Dinh